Literatura grozy bywa traktowany w różny sposób. Jedni traktują ją jako pewnego rodzaju ciekawostkę przyrodniczą, inni zaś widzą w niej pełnoprawny gatunek literacki. Bez wchodzenia w zbędne szczegóły, w stu procentach można stwierdzić, że horrory mogą zapewnić znakomitą rozrywkę osobom, które lubią czytać książki i przepadają za dreszczykiem emocji. Jeśli jesteś fanem horrorów, to niniejsza lista bez cienia wątpliwości pomoże ci w stworzeniu właściwej kolekcji książek. W tekście uwzględnione zostały absolutne klasyki, bez których przeczytania nie można nazwać się prawdziwym fanem horrorów oraz pozycje współczesnych twórców, takich jak Stephen King czy Graham Masterton. Tekst jest zróżnicowany również pod względem tematyki. Przed wami historie o duchach, wampirach, nadprzyrodzonych siłach, magii i ludzkich lękach.
Gustav Meyrink – Golem
Meyrink to nazwisko, które zna każdy zagorzały miłośnik literatury grozy. Spora liczba czytelników kojarzy austriackiego pisarza przede wszystkim z powieścią Noc Walpurgii. Jednak w tym tekście zaproponujemy wam zupełnie inną książkę – Golem. Bohaterem utworu jest Athanasius Pernath, mieszkaniec kamienicy w Kogucim Zaułku, znajdującym się w getcie w Pradze. Mężczyzna jest jubilerem i konserwatorem sztuki. Jego życie jest całkowicie zwyczajne, wręcz nieco nudne. Sytuacja zmienia się, gdy Athanasiusa odwiedza ekscentryczny jegomość z prośbą o naprawienie inicjału. Z pozoru proste zlecenie zaczyna się komplikować. Pernath zaczyna mieć wizje, aż w końcu trafia w przestrzeń między światem realnym a duchowym, tracąc przy tym poczucie rzeczywistości.
Tytułowy Golem to postać zaczerpnięta z mitologii żydowskiej. Była to istota ulepiona z gliny na kształt człowieka, lecz pozbawiona duszy. Poza tą postacią, w książce znaleźć można mnóstwo innych nawiązań do żydowskiej kultury.
Powieść Golem jest dość trudna w odbiorze i na pewno nie nadaje się do czytania w komunikacji miejskiej.
Alfred Kubin – Po tamtej stronie
Tej pozycji entuzjaści literatury grozy mogą nie znać, ponieważ Kubin rzadko jest wymieniany w gronie czołowych twórców tego gatunku. Kubin zajmował się głównie malarstwem i rysownictwem. Jego ilustracje można było znaleźć między innymi w książkach Fiodora Dostojewskiego, Franza Kafki, Nikołaja Gogola czy Edgara Allana Poe. Był też ilustratorem swojej własnej powieści – Po tamtej stronie. Książką naładowana jest wyjątkowym ładunkiem grozy, dzięki czemu pisarza zaczęto nazywać austriackim Goyą. To kolejna w niniejszym wpisie powieść, która zabierze nas w podróż na granicę jawy i snu. Alfred Kubin w książce Po tamtej stronie pyta o sens istnienia. Zagłębiając się w lekturę staniemy się świadkami mrocznych wizji. Czytelnik zachwycony będzie nie tylko fabułą, lecz przede wszystkim stylistyką utworu, jaką oferuje nam Kubin. Można powiedzieć, że pisarz w powieści Po tamtej stronie zmienia swoje obrazy w słowa. Warto wiedzieć, że jego grafiki zazwyczaj były pełne grozy i przerażających wizji, a sam autor znany jest jako jeden z prekursorów surrealizmu.
Jeśli chodzi o fabułę utworu, to przedstawia się ona następująco – pewnego dnia bohater historii otrzymuje zaproszenie do Państwa Snu, osnutej tajemnicą krainy rządzonej przez jego przyjaciela z dawnych lat. W miejscu tym nikt nigdy nie ujrzał słońca, a mieszkańcy mają wyjątkowo dziwne sny.
Anna Rice – Wywiad z wampirem
Jedno z najpopularniejszych dzieł literackich poruszających tematykę wampirów. Słynna powieść amerykańskiej pisarki stanowi pierwszy tom cyklu zatytułowanego Kroniki Wampirów. Wzrost zainteresowania książką zapewniła jej filmowa adaptacja, która trafiła na ekrany w 1994 roku. W głównych rolach wystąpili Brad Pitt oraz Tom Cruise.
Bohaterem opowieści jest Louis, który został przemieniony w wampira po ugryzieniu przez niejakiego Lestata. Od czasu przemiany mężczyzna wiedzie smutny żywot, aż w końcu postanawia wyruszyć w podróż, dzięki której ma nadzieję zdobyć odpowiedzi na frapujące go pytania. Co ciekawe, mimo obecności wampirów, które stanowią swego rodzaju filar klasycznej i współczesnej literatury grozy, Wywiad… nie jest typowym horrorem. Znajdziemy tutaj sporo wątków o charakterze religijnym i filozoficznym. Autorka porusza niemałą ilość kwestii egzystencjonalnych i moralnych. Wywiad z wampirem sprawił, że wampiry zaczęto inaczej postrzegać w popkulturze. Żądna krwi bestia została pokazana z perspektywy romantycznego kochanka.
Wilkie Collins – Nawiedzony hotel
Twórczość Collinsa zdaje się być nieco w cieniu dzieł takich autorów jak Lovecraft, Stoker czy Poe. Jednakże każdy, kto uważa się za prawdziwego fana horrorów, koniecznie musi zapoznać się z literackim portfolio tego angielskiego powieściopisarza, który miał niemały wkład w literaturę grozy.
W powieści Nawiedzony hotel Collins wykorzystuje elementy, które później stały się czymś standardowym dla literatury grozy. W popkulturze niejednokrotnie mieliśmy do czynienia z motywem hotelu zamieszkanego przez duchy. Collins stawia przede wszystkim na aurę tajemnicy, sprawiając, że czytelnik odbiera jego utwór niejednoznacznie i zmuszony jest często stawać na granicy wyobraźni i zjawisk nadprzyrodzonych. Znaczna część powieści rozgrywa się w Wenecji, gdzie znajduje się tytułowy hotel. Pisarz przedstawia miasto jako mroczne i pełne śmierci, przy okazji przybliżając nam sylwetkę lorda Monberry’ego.
Nawiedzony hotel to odpowiednia pozycja dla osób ciekawych klasyki horrorów, gdzie nie brakuje mrocznej stylistyki, atmosfery grozy i niesamowitości. W przypadku tej powieści tajemniczy klimat okraszony został wyjątkowym stylem pisarskim Collinsa.
Stephen King – To
Stephen King to jeden z najpopularniejszych współczesnych pisarzy grozy. Wśród najbardziej przerażających powieści z jego imponującego dorobku pisarskiego najwięcej czytelników wymienia powieść To.
Książka opowiada o dzieciach z miasteczka Derry, położonego oczywiście w stanie Main. Grupa chłopców spotyka TO. Większość z nich przeżyła to mrożące krew w żyłach spotkanie i wyjechała z nawiedzonej miejscowości. Ich spokój okazuje się jednak nietrwały, gdyż koszmary z dzieciństwa powracają po dwudziestu latach od wspomnianego zdarzenia. Chłopcy z Derry są już mężczyznami, lecz muszą w sobie znaleźć spore pokłady dziecięcej wiary i odwagi, by zmierzyć się z tym, co nieuniknione.
Powieść To imponuje wielowątkowością, stylistyką i objętością – to aż ponad 1100 stron napisanych przez Mistrza Grozy. Książka w 1990 roku doczekała się adaptacji filmowej w postaci miniserialu, a we wrześniu tego roku na ekrany kin trafi pełnometrażowy film o tajemniczej postaci przebranej za klauna.
Stefan Grabiński – Opowiadania
W takim zestawieniu nie mogłoby zabraknąć twórczości polskiego pisarza grozy. Utwory Stefana Grabińskiego niejednokrotnie wywoływały ciarki na plecach czytelników z naszego kraju. Groza według Grabińskiego nie polega na epatowaniu potworami i nieznanymi ludziom krwiożerczymi postaciami. Autor preferuje raczej konstruowanie fabuły w oparciu o tajemniczość i licznie niedomówienia. Grabiński stara się w sposób maksymalny wytężyć wyobraźnię odbiorcy jego prozy. Bardzo dobrym pomysłem na zapoznanie się z literaturą tego pisarza jest wybór jego opowiadań, których akcja skupia się na kolei. Bohaterami opowieści są pasażerowie pociągów czy konduktorzy. Grabiński swoją miłość do pociągów okrył płaszczem tajemnicy i mroku, wciągając czytelnika w niezwykle ciekawy i przerażający świat.
F. Paul Wilson – Twierdza
Akcja tej powieści rozgrywa się w 1941 roku w Rumunii. Historia rozpoczyna się w momencie, gdy do niewielkiej górskiej wioski przybywa odział Wehrmachtu. Niemieccy żołnierze zatrzymują się w starożytnym zamku. Tubylcy ostrzegają, że w owej warowni kryje się coś przerażającego, jednak przybysze lekceważą przestrogi i zajmują wybrany budynek.
Twierdza Wilsona to książka, którą każdy miłośnik horrorów powinien mieć na półce. Amerykańskiemu pisarzowi udało się stworzyć dzieło, który przez wielu fanów grozy uważane jest za jedno z najlepszych w swoim gatunku w całej jego historii. Wilson napisał tę książkę w 1981 roku, a dwa lata później Michael Mann przeniósł historię na szklany ekran. W filmie wystąpili między innymi Glen Scott, Gabriel Byrne oraz Jürgen Prochnow. Wracając jednak do książki, to na uwagę zasługuje przede wszystkim potwór, jakiego stworzył F. Paul Wilson. W dodatku na przyjemność czytania wpływa iście gotycki klimat oraz mistrzowsko budowane napięcie. Dla fanów opowieści, w której pierwszy skrzypce gra niepokój jest to pozycja wręcz obowiązkowa.
Ira Levin – Dziecko Rosemary
Ira Levin to amerykański pisarz żydowskiego pochodzenia, który również dołożył swoją cegiełkę do sukcesu literatury grozy. Jego powieść Dziecko Rosemary to pełna niepokoju i przerażenia książka, która ukazała się w księgarniach w 1967 roku. Na jej podstawie w 1968 roku Roman Polański nakręcił głośny film o tym samym tytule. Dzieło stało się również inspiracją dla Agnieszki Holland, która w 2014 roku stworzyła miniserial z Weroniką Rosati w jednej z ról.
W powieści Dziecko Rosemary mamy do czynienia z dziwnymi odgłosami, przerażającymi snami, dziwacznymi napojami i ziołami o wzbudzającym wątpliwości zapachu. Mrok, niepokój, strach – tymi elementami przesiąknięta jest słynna książka Levina. To klasyka, która mimo upływu lat nie traci na wartości. Dziecko Rosemary nie może być traktowane jako standardowy horror, choć nie brakuje w niej elementów wzbudzających grozę w czytelniku. Powieść ta stanowi doskonałe studium ludzkiej psychiki, ukazujące słabości naszej natury. Levinowi udało się stworzyć niepowtarzalny portret głównej bohaterki, czego nieraz brakuje w powieściach grozy.
Mary Shelley – Frankenstein
Dzieło Mary Shelley jest jedną z pierwszych powieści grozy. Książka angielskiej pisarki ukazała się w 1818 roku, mając ogromny wpływ na rozwój literatury grozy. Twórcy w późniejszym czasie wielokrotnie wykorzystywali motywy znane z Frankensteina.
W powieści tej autorka powołała do życia potwora, który wzbudzał w ludziach przerażenie i odrazę. Utwór doczekał się szeregu adaptacji filmowych, dlatego wiele osób kojarzy tę postać z kreacją znaną z filmów. Można śmiało stwierdzić, że Mary Shelley udało stworzyć się najbardziej rozpoznawalnego potwora w historii popkultury.
Frankensteina nie można traktować w kategoriach standardowego horroru, bowiem istotnym elementem powieści jest nie tylko motyw grozy, ale również drugie dno, jakie kryje w sobie książka angielskiej pisarki. Autorka porusza tutaj niezwykle ważną kwestię dotyczącą ludzkich prób zabawy w Boga. W treści możemy znaleźć piętnowanie pychy i skrajnej dumy. Współczesnego czytelnika zawartość Frankensteina raczej nie wystraszy, ale bez wątpienia będzie dla niego wciągającą i fascynującą lekturą, która da nieco do myślenia.
H.P. Lovecraft – Opowiadania
Książki Lovecrafta powinny znaleźć się na regałach każdego miłośnika literatury grozy. Ten amerykański pisarz tworzył mroczne opowieści, które składały się na tak zwanę mitologię Cthulhu. Lovecraft niebezpodstawnie uważany jest za jednego z najważniejszych prekursorów fantastyki naukowej, dającego mnóstwo inspiracji współczesnym twórcom tego gatunku.
W opowiadaniach Lovecrafta spotykamy autentyczną grozą, która od lat cieszy się zainteresowaniem olbrzymiej liczby czytelników z różnych zakątków świata. Opowiadania Lovecrafta zasługują na uwagę nie tylko z uwagi na fakt, że pisarz był prekursorem gatunku, a jego utwory zaliczane są do klasyki. Historie napisane przez Lovecrafta mimo upływu czasu i większej konkurencji w kwestii książek grozy potrafią wywołać w czytelniku przerażenie.
Edgar Allan Poe – Opowiadania
Kolejny klasyk, obok którego nie może przejść obojętnie żaden wielbiciel horrorów. Edgar Allan Poe był amerykańskim prekursorem klasycznego kryminału oraz utalentowanym twórcą literatury grozy. Nierzadko w swoich opowiadaniach łączył elementy obu gatunków, co w efekcie daje czytelnikowi niesamowicie wciągającą lekturę. Z przykrością należy stwierdzić, że w obecnych czasach mało kto potrafi tak jak Poe wywołać w czytelniku aż tyle skrajnych emocji. Największą zaletą twórczości Poego była umiejętność siania grozy i przerażenia w z pozoru prostych rzeczach. Ogromna plastyczność jego tekstów sprawiła, że wielokrotnie były one filmowane. Poe najczęściej stosował w swoich opowiadaniach nastrój grozy i tajemniczy klimat, choć nie stronił też od iście makabrycznych opisów. Jeśli dopiero wkraczasz w świat literatury grozy, to rozpoczęcie jej od opowiadań Poego, na pewno będzie świetnym pomysłem.
Bram Stroker – Dracula
Wampirzy klasyk, z którego po dziś dzień ogrom inspiracji czerpią twórcy literatury i kina grozy. Postać wykreowana przez Strokera stanowi jedno z najbardziej znanych monstrum w popkulturze. Warto zaznaczyć, że wampir nie był czymś nowym i wzbudzającym zdziwienie nawet w czasach, gdy Stroker tworzył swoją powieść. Żądne krwi potwory już od dawna obecne były w słowiańskich legendach. Jednak to właśnie irlandzki pisarz nadał wampirowi takich cech, które inspirowały pokolenia. Spory wpływ na powstanie Draculi miał John Polidori, angielski lekarz i pisarz włoskiego pochodzenia, odpowiedzialny za wprowadzenie postaci wampira do literatury romantycznej.
Historia opowiada o Hrabim Draculi. Mężczyzna zaprzedaje duszę diabłu po tym, jak jego ukochana popełnia samobójstwo. W wyniku zawarcia piekielnego paktu Dracula staje się nieśmiertelną istotą, która musi karmić się ludzką krwią, by przetrwać. Wśród zalet tej legendarnej powieści trzeba wymienić przede wszystkim świetny, gotycki klimat. Stroker trzyma czytelnika w napięciu, otaczając go mroczną atmosferą, pełną niepokoju i grozy. Choć powieść ukazała się w 1897 roku potrafi wywrzeć niemałe wrażenie nawet na współczesnych czytelnikach, którzy doskonale zaznajomieni się z tematyką wampirów.
Robert Louis Stevenson – Doktor Jekyll i pan Hyde
Stevensona zapewne znają wszyscy ci, którym literatura grozy i opowieści z dreszczykiem nie są obce. Doktor Jekyll i pan Hyde, podobnie jak wiele innych horrorów i thrillerów, to historia znana za sprawą kinematografii. Stevenson niejednokrotnie poruszał w swojej twórczości kwestię dwoistości ludzkiej natury, jednak temat ten najlepiej przedstawił właśnie w omawianej noweli, która mimo niedużej objętości (ok. 120 stron) potrafi zaskoczyć czytelnika.
W opowiadaniu poznajemy londyńskiego lekarza – Henry’ego Jekylla, który jest przekonany, że każdy człowiek ma w sobie dwa skrajne charaktery. Jeden z nich reprezentuje prawość i dobroć, a drugi to źródło agresji i chęć destrukcji. Mężczyzna podejmuje się doświadczeń chemicznych, których celem jest stworzenie eliksiru potrafiącego diametralnie zmienić osobowość człowieka. W wyniku swoich niecodziennych badań Jekyll każdej nocy zamienia się w pana Hyde’a, który odznacza się wyjątkową okrutnością.
Książka Stevensona jest bestsellerem, który przedstawia nie tylko grozę, ale również w ciekawy sposób porusza temat zaburzeń osobowości. Jeśli nie przeczytałeś jeszcze tej noweli, koniecznie musisz się z nią zapoznać.
Dan Simmons – Terror
Warto poznać prozę Dana Simmonsa, bo nie bez powodu jest on laureatem sporej ilości nagród i wyróżnień literackich. Akcja powieści Terror toczy się w roku 1845. Dwa statki, HMS Erebus i HMS Terror wyruszają w stronę północnego wybrzeża Kanady. Ekspedycja badawcza, prowadzona przez sir Johna Franklina ma na celu znaleźć Przejście Północno-Zachodnie. Simmons po mistrzowsku operuje nastrojem grozy, wprowadzając do fabuły sporą dozę tajemniczości. Pisarz stara się trzymać czytelnika w napięciu już od początku lektury. Takie konstruowanie opowieści jest typowe dla tego amerykańskiego pisarza. Bohaterowie Terroru zmuszeni są do konfrontacji z nadprzyrodzonymi siłami, które pragną zniszczenia i śmierci.
Graham Masterton – Manitou
Masterton jest autorem typowych horrorów, w których znajdziemy ogrom grozy i makabry. W przypadku Manitou pisarz przedstawia nam demona. Manitou to szaman, który wraca do świata żywych, by zasmakować zemsty. Jest to jedna z najsłynniejszych książek brytyjskiego pisarza, która pozwoliła mu osiągnąć imponujący sukces literacki. Powieść ta będzie dobrym wyborem dla tych fanów horroru, którzy lubią starożytną magię i walkę bohaterów z siłami nadprzyrodzonymi.
